Kleuters voorbereiden op leren schrijven.

In de kleuterschool ontwikkelt de kleuter grove en fijne motoriek. Oog-handcoördinatie, visuele waarneming en ruimtelijke oriëntatie worden geleidelijk aan meer en meer ontwikkeld in de kleuterschool. Kleuters experimenteren met schrijfdans en stilaan groeit een goede pengreep.

Het domein SCHRIJFINITIATIE :

Schrijfinitiatie is één van de domeinen binnen het leergebied Nederlands in de kleuterschool. 

 

Fijne en grove motoriek :

           Het ontwikkelen van de fijne en de grove motoriek is een natuurlijk proces dat veelvuldig kansen moet krijgen om te komen tot een goede pengreep en het vormen van letters. Het kleuteronderricht besteedt daar dan ook de nodige tijd aan en wel op verschillende manieren :

  • aandacht voor beweging in allerlei activiteiten: spelen met versjes en liedjes, bewegen op ritmes, uitbeelden in rollenspel,…
  • veel aandacht voor evenwichtsoefeningen.
  • armbewegingen in de lucht, met doekjes, linten, beide armen strekken, cirkelbewegingen maken, de maat slaan met beide handen…
  • fijne voorwerpjes aan een draadje rijgen, een weggetje volgen met een potlood op papier, met een tangetje fijne voorwerpjes oppikken…
  • op een bord schrijven, met krijt, met vochtige spons,…
  • patronen volgen met de handen, vingers, auto’s,…
  • wat op een bord geschreven staat uitvegen met een doek of spons,…
  • de verbetering van de lichaamshouding : op de mat rollen, koprollen, achterwaarts lopen, heel nauwkeurig op een lijn lopen

Om te komen tot het tekenen van schrijfpatronen krijgt de fijne motoriek voortdurend kansen in het kleuteronderwijs.

Enkele voorbeelden:

  • De doos van open en toe: een doos met voorwerpen die op verschillende manieren open en dicht kan, geeft je kleuter kansen tot goede vingerspieroefeningen.
  • Kleine voorwerpen als knikkers, maïs, steentjes,… in vakjes leggen, met de vingers, pincetten, meloenlepeltje, suikertang…
  • Rijgen van parels, steekmozaïek, …
  • Kneden en manipuleren van boetseerklei, speeldeeg, plasticine,…
  • Zand strooien op de lijnen van een tekening…
  • Met vingers, auto’s schrijfpatronen volgen op de grond, in de zandtafel,…
  • Met worsten van boetseermateriaal, touwen, ijzerdraad,…zelf patronen vormen

De oog-handcoördinatie.

Hiermee wordt de samenwerking tussen oog en handen bedoeld. Opdat je goed kan schrijven moeten de bewegingen van de ogen en de handen volledig op elkaar afgestemd zijn. Heel wat voorbereidende oefeningen zoals draadfiguurtjes maken op een spijkerbordje, timmeren met een hamertje… bereiden je kleuter daar op voor. Om goed te kunnen schrijven dient er dus een nauwe samenwerking te zijn tussen de ogen en de schrijfhand.

Visuele waarneming.

Voorbereiden op schrijven omvat ook oefenen op de visuele waarneming. Allerlei oefeningen waarbij kleuters figuren tegen een achtergrond moeten herkennen, puzzels leggen, verborgen figuren en letters ontdekken, vormen herkennen, schimmenspel, werken met schaduwen, zijn voorbereidende oefeningen waarbij de kinderen allerlei vormen van elkaar leren onderscheiden.

Ruimtelijke oriëntatie.

Ruimtelijke oriëntatie en inzicht ontwikkelen is eveneens een schrijfvoorwaarde waarbinnen het kleuteronderricht de nodige vaardigheden ontplooit bij het kind.

Je kind leert hier ondermeer figuren herkennen en ontdekken die tweedimensionaal of driedimensionaal zijn voorgesteld. Oefeningen op plaats, richting en afstand komen hier ook aan bod. Verder mogen kinderen hier ook kralenreeksen maken en kunnen tangrams helpen om de kleuters hun ruimtelijke oriëntatie en inzicht te ontwikkelen.

Uiteindelijk zal dan het aanbieden van werkblaadjes aan kleuters pas in een allerlaatste fase aangewend worden en dit pas op het moment dat kleuters eraan toe zijn. Wanneer kleuters te vroeg geconfronteerd worden met het technisch aspect van schrijven zorgt dat ervoor dat zij gaan schrijven vanuit de elleboog of de schouder. Zo een schrijfbewegingen zijn dan minder nauwkeurig. Het handschrift verloopt daardoor traag en vrij onbeholpen.

Kleuters ontwikkelen eerst een grote belangstelling voor vormen in het algemeen vooraleer zij aandacht opbrengen voor specifieke lettervormen. Aanvankelijk leren ze zich vormen voorstellen door te experimenteren in zand of maïs, te boetseren, te schilderen, te tekenen…

Bij de jongste kleuters worden die grootmotorische bewegingen uitgevoerd vanuit de schouder. Ze leren omgaan met groot schrijfmateriaal dat ze in hun vuistje nemen. We spreken hier over de vuistgreep.

Bij de vierjarigen worden de basisbewegingen dan fijner en nauwkeuriger uitgevoerd. Het schrijfgerei houden ze tussen de duim en alle vingers vast . Dit noemen we dan de spingreep.

Schrijfinitiatie voor de jongste kleuters gebeurt grotendeels vanuit het lichaam in de ruimte of op grote vlakken en niet op papier.

Bij de oudste kleuters wordt de fijne vingermotoriek ontwikkeld .

Wat is nu een goede pengreep ?

Omdat in de kleuterschool heel wat aandacht besteed wordt aan de motorische ontwikkeling van elk kind, ontwikkelt zich hieruit een goede pengreep die kinderen nodig hebben om in het eerst leerjaar een vloeiend handschrift aan te leren.

Bij een niet correcte pengreep klagen kinderen na een langere schrijfopdracht over pijn in de vingers, hand of pols.

In de tekening zie je hoe een correcte pengreep eruit ziet. Bij het vasthouden van het potlood of de pen moeten de vingers zich nog soepel kunnen buigen en strekken. Het kind houdt de pen of het potlood vast tussen de duim en wijsvinger en rust op het eerste kootje van de middelvinger. De vingers zijn hierbij lichtjes gebogen en bevinden zich ongeveer een tweetal centimeter boven de punt van het potlood of de pen.

Links- of rechtshandig ?

De voorkeur voor de linker- of de rechterhand als schrijfhand uit zich rond de leeftijd van 4 à 5 jaar. Er zijn kleuters die op dat moment nog van hand wisselen. Wanneer de juf/meester merkt dat het kind geen uitgesproken dominantie vertoont voor links of rechts dan zal ze het kind motiveren om met de rechterhand te schrijven. Kinderen die daarentegen uitgesproken linkshandig zijn, worden daarin gerespecteerd.

Vloeiend schrijven of blokletters ?

In een derde kleuterklas zijn er een aantal kinderen die hun naam kunnen schrijven in blokletters. Bij het schrijven van blokletters heffen we onze pen vaak op. Bij vloeiend schrift is het echter de bedoeling op het opheffen van de pen tot een minimum te herleiden. De aangesproken spieren in de hand bij het tekenen van blokletters zijn ook niet dezelfde als de spieren die worden aangesproken voor het vloeiend schrift. Blokletters schrijven ondersteunt ook het proces om tot vloeiend schrijven te komen niet. U mag uw kind gerust zijn naam in blokletters laten schijven, maar beperk het aanbod daarrond. Op deze manier wordt dit soort schrijven niet geautomatiseerd. Het is echter van belang dat er voldoende aanbod wordt gegeven aan bewegingsvaardigheid om de schrijfpatronen van het vloeiend handschrift voor te bereiden.

Schrijfdans :

In de kleuterschool gebruikt men ook de methode “schrijfdans” die hele mooie mogelijkheden biedt omtrent de voorbereiding op het schrijven. De methodiek van schrijfdans werd ontwikkeld door de schriftpsychologe Ragnhild Oussoren-Voors. Tussen 1986 en 1994 heeft zij in Stockholm (Zweden) haar methodiek zowel individueel als in groepsverband ontwikkeld. Met muziek, rijmpjes, spelletjes, muziek en fantasietekeningen wordt een vloeiend handschrift voorbereid. Er worden grofmotorische en fijnmotorische bewegingen in de lucht, op papier, aan het bord gemaakt. Schrijfdans behandelt de bewegingen die aan het schrijven vooraf gaan. Er wordt door de kleuters geoefend door met beide handen te werken, op een symmetrische mannier. Dit bevordert het evenwichtig functioneren van onder meer de ogen,de oren en de hersenhelften. Het tempo en het ritme van de muziek wisselen elkaar af. Op deze manier worden de kinderen gestimuleerd om hun schrijfsnelheid aan te passen. Schrijfdansmethodiek is niet alleen bedoeld om in groepsverband toe te passen, het kan ook individueel aangepast worden aan de noden van elk kind. Ook de leerkracht bewegingsopvoeding, kan een thema uitwerken. Met het schrijfdansprogramma wordt vakoverschrijdend gewerkt.

 

 

 

 


 

 

 

Login to your account

Can't remember your Password ?

Register for this site!