Participatieorganen
De schoolraad :
Een schoolraad is een verplicht adviserend inspraakorgaan dat in elke school aanwezig moet zijn. In de schoolraad zijn ouders, personeel en enkele mensen van de lokale gemeenschap vertegenwoordigd. De schoolraad dient alle personeelsleden, leerlingen en ouders ook in te lichten over de werking van haar onderwijsinstelling. De ouders in de schoolraad worden om de vier jaar verkozen door andere ouders of zijn afgevaardigden van de ouderraad.
De pedagogische raad :
Deze raad is samengesteld uit vertegenwoordigers van de personeelsleden.
De oudervereniging of het oudercomité :
In heel wat scholen kan je als ouder actief deelnemen aan het schoolgebeuren. Ouderverenigingen hebben als doel het contact en de samenwerking tussen ouders en school en tussen de ouders onderling te bevorderen. Er is geen inmenging met het klas- en schoolgebeuren. Als ouder kan iedereen lid worden van het oudercomité. Meestal krijg je hiervoor een uitnodiging bij het begin van het schooljaar. Wie als ouder graag actief meedoet op school kan zich dus bij de oudervereniging aansluiten. De meeste van die ouderverenigingen zijn op hun beurt dan nog eens aangesloten bij een centrum dat hen ondersteunt in hun werking. Afhankelijk van het onderwijsnet waartoe de school behoort zijn dit overkoepelende organisaties zoals het VCOV voor het vrij onderwijs , het ROGO (raad voor ouders voor het gemeenschapsonderwijs) en het KOOGO (Koepel van ouderverenigingen van het officieel gesubsidieerd onderwijs). Bij hen kunnen ouderverenigingen raad vragen, steun en materiaal. Deze koepelorganisaties bemiddelen ook bij conflicten tussen ouders en school. De meeste van deze organisaties geven ook nog een tijdschrift uit waarin veel nuttige informatie staat.
De ouderraad :
In veel scholen is er een ouderraad. Wanneer 10 procent van de ouders om een ouderraad vragen is de ouderraad verplicht. De ouderraad organiseert activiteiten voor ouders, leerkrachten en leerlingen. In de ouderraad overleggen ouders onderling over allerlei aspecten uit de school die hen aanbelangen. Wie in de ouderraad zit is verkozen door andere ouders. Als ouder met een kind in de basisschool kan je je verkiesbaar stellen voor de ouderraad en ben je ook kiesgerechtigd. Een vertegenwoordiger van de ouderraad zetelt in de schoolraad en kan daar de verzuchtingen en complimentjes van de andere ouders voorstellen aan de andere vertegenwoordigers. Het kan voor een school echt wel een meerwaarde betekenen als er een ouderraad aanwezig is. Ouders mogen op een school meedenken en mee ideeën geven. Als ouder kan je ook gevraagd worden om een handje toe te steken op school. Zo kan een school leesmama’s; computerpapa’s hebben. Soms kan aan ouders gevraagd worden om eens mee te helpen bij een les, bijvoorbeeld tijdens een project rond techniek, wetenschap of muziek. De ouderraad organiseert ook activiteiten voor andere ouders, leerlingen en leerkrachten.
De leerlingenraad :
In sommige basisscholen is er een leerlingenraad. Een leerlingenraad is alleen verplicht als 10 procent van de leerlingen uit de leeftijdsgroep van 11 tot 13 jaar daar om vraagt. In het schoolreglement dient dan vastgelegd te worden hoe die leerlingenraad precies is samengesteld. De leerlingenraad kan bijvoorbeeld via verkiezingen worden samengesteld, maar dit hoeft niet noodzakelijk op deze manier te gebeuren. Het kan ook op een andere manier.